Giải pháp thay thế kháng sinh trong chăn nuôi

Acid hữu cơ thường dùng là acid lactic, formic, fumaric, butyric…; các acid hữu cơ này bổ sung vào thức ăn hạ thấp được pH của dịch dạ dày và dịch ruột, nhưng không ăn mòn niêm mạc ống tiêu hóa (có loại acid hữu cơ còn bảo vệ và kích thích sự phát triển của niêm mạc ruột, đó là acid butyric).

Tình trạng sức khỏe vật nuôi được cải thiện có thể dẫn đến tăng năng suất lên đến 5%.

Bổ sung các enzyme tạo ra bằng con đường công nghệ vi sinh (celllulase, beta-glucanase, xylanase, mannanase…) nhằm phân giải các polysacc-harid cấu tạo vách tế bào thực vật, tạo điều kiện cho các enzyme nội sinh (protease, amylase, lipase tiết ra từ ống tiêu hóa) tiếp cận với các chất hữu cơ bên trong tế bào chất đã làm tăng được tỷ lệ tiêu hóa hấp thu thức ăn, từ đó giúp cơ thể con vật có thêm chất dinh dưỡng để tăng năng suất sản phẩm cũng như tăng cường sức khỏe để chống bệnh.

Các chế phẩm probiotic là các vi khuẩn có lợi còn sống, các chế phẩm prebiotic là các chất dinh dưỡng (chủ yếu là các oligosacc-haride như manan-oligosacc-haride, fructo- oligosacc-haride…) cung cấp năng lượng cho vi khuẩn probiotic. Các chế phẩm probiotic và prebiotic vừa có tác dụng ức chế sự phát triển của vi khuẩn bệnh trong ống tiêu hóa vừa tăng cường hệ thống miễn dịch của ruột cũng đang được dùng bổ sung vào thức ăn chăn nuôi, đặc biệt là thức ăn thủy sản để thay thế kháng sinh.

Các chế phẩm cung cấp kháng thể như bột huyết tương, bột trứng gà… chứa các kháng thể có thể loại bỏ các vi khuẩn bệnh ở đường ruột, ngăn ngừa được rối loạn tiêu hóa. Lợn con mới đẻ cho đến 4 tuần tuổi không thể tự sản sinh kháng thể để chống bệnh, chúng phải trông cậy vào nguồn kháng thể của sữa mẹ. Tuy nhiên nguồn kháng thể này thường không đáp ứng đủ nhu cầu và như vậy việc bổ sung các chế phẩm giầu kháng thể là cần thiết, nhất là khi kháng sinh không được đưa vào thức ăn.

Một biện pháp thay thế kháng sinh hiệu quả và không tốn kém là sử dụng kháng sinh thảo dược. Chế phẩm kháng sinh thảo dược thường gồm hỗn hợp các chất được chiết xuất từ nhiều loại thảo dược.

Trong dự án “Ứng dụng quy trình công nghệ sản xuất chế phẩm diterpen lacton chiết xuất từ cây Xuyên Tâm Liên (Andrographis paniculata (Burm.f.) Nees) của Viện chăn nuôi trên quy mô sản xuất công nghiệp và sử dụng chế phẩm diterpen lacton thay thế kháng sinh trong khẩu phần heo, gà nuôi thịt”.

Đã sản xuất được 1000kg bột thành phẩm diterpen lacton sử dụng trong mô hình chăn nuôi heo (02 mô hình, mỗi mô hình 500 heo), gà công nghiệp (01 mô hình, với 3200 gà lương phượng) nhằm thay thế kháng sinh. Toàn bộ heo và gà sau khi sử dụng chế phẩm trên đều đạt chất lượng thịt an toàn và đều được bán thương mại sau khi kết thúc thử nghiệm.

Có tác dụng cải thiện 3% tăng trọng, hệ số chuyển hóa thức ăn giảm từ 4%. Thay thế kháng sinh trong thức ăn cho lợn thịt bằng cách bổ sung đồng thời 2 loại thảo dược vừa phòng bệnh hô hấp vừa phòng bệnh tiêu chảy trong thức ăn cho lợn thịt đã có tác dụng cải thiện 4 – 5% tăng trọng, hệ số chuyển hóa thức ăn giảm 5 – 7% so với không sử dụng và cao hơn so với sử dụng kháng sinh ở giai đoạn sinh trưởng từ 2 – 3%.

Ngoài các Phân Viện cũng đã và đang phát triển thêm chế phẩm thảo dược từ cây Chùm ngây. Kết quả cho thấy khi sử dụng 10- 15 % bột thô Chùm ngây bổ sung vào khẩu phần ăn cho heo thịt có tác dụng cải thiện tăng khối lượng từ 5,2-9,7% và giảm hệ số chuyển hóa thức ăn ở heo thịt từ 3,9 -9,42%.Chế phẩm tỏi, nghệ, gừng và quế ( Trường ĐHNL Thủ Đức)

Bổ sung chế phẩm thảo dược tự nhiên tỏi nghệ gừng quế trong thức ăn thay thế kháng sinh trong chăn nuôi đã cải thiện năng suất thịt, trứng, nâng cao sức đề kháng, tăng sức sống và khả năng chuyển hóa thức ăn của gà thịt và gà đẻ. Sử dụng chế phẩm thảo dược không những tạo ra thịt sạch, thơm ngon, an toàn cho người sử dụng, đem lại hiệu quả kinh tế cao trong chăn nuôi gia cầm mà còn bảo vệ môi trường sống.

– Hệ số chuyển biến thức ăn lô có sử dụng chế phẩm thảo dược thấp nhất so với lô sử dụng chế phẩm probiotic. Hệ số biến chuyển thức ăn ở lô đối chứng là cao nhất.

– Tăng trọng tuyệt đối thì lô có bổ sung probiotic + chế phẩm thảo dược tự nhiên cao hơn đối chứng.

– Cường độ nhiễm cầu trùng ở lô đối chứng cao hơn probiotic và lô bổ sung probiotic cao hơn so với lô dùng chế phẩm thảo dược tự nhiên.

– Trọng lượng bình quân của lô gà ác dùng chế phẩm thảo dược tự nhiên nặng hơn 21,8- 27,9% so với gà không dùng chế phẩm (lúc 5 tuần tuổi).

– Tăng trọng tuyệt đối từ 0 – 5 tuần tuổi của gà dùng chế phẩm thảo dược tự nhiên cao hơn 24,82 – 31,47% so với gà không dùng chế phẩm.

-Tiêu tốn thức ăn: việc bổ sung chế phẩm thảo dược giúp gà chuyển hóa thức ăn tốt, hệ số chuyển biến thức ăn thấp hơn 32 – 36% so với gà không dùng chế phẩm.

– Kết quả trọng lượng bình quân và hệ số chuyển biến thức ăn trên gà có sử dụng chế phẩm là 1639,8 g/con và 2,9 kg thức ăn/kg tăng trọng so với 1598,6 g/con và 2,95 kg thức ăn/kg tăng trọng ở gà không sử dụng chế phẩm.

– Chế phẩm thảo dược trong thức ăn cải thiện tốt năng suất trứng và các chỉ tiêu ấp nở của gà đẻ trứng giống. Tỷ lệ đẻ tăng từ 8 – 17% so với lô đối chứng không sử dụng chế phẩm.

Kết quả thí nghiệm cho thấy trọng lượng bình quân của gà ở 10 tuần tuổi ở các lô có sử dụng chế phẩm cao hơn 4,6 – 5% so với những gà không sử dụng chế phẩm và giúp gà tiêu hoá tốt hơn, hệ số chuyển biến thức ăn thấp hơn 0,3 – 12,1% so với những gà không sử dụng chế phẩm.